بررسی عمليات مرصاد

1-عمليات مرصاد-رویکرد ارتش

شرايط سياسي ايران در اواخر تيرماه ۱۳۶۷ كه منجر به صدور اعلاميه حضرت امام (ره) جهت پذيرش قطعنامه ۵۹۸ گرديده بود باور عراقي ها را تقويت كرده بود كه اوضاع به نفع نيروهاي مخالف جمهوري اسلامي ايران تغيير كرده است لذا با انجام اقدامات نظامي و سياسي مي توان دگرگوني نظام را در ايران پيگيري كرد.

بر اين اساس اقدامات نظامي گسترده اي در منطقه جنوب، غرب و شمالغرب صورت پذيرفت كه عليرغم موفقيت ابتدايي در هيچ كدام عراقي ها نتوانستند به كوچكترين اهداف خود برسند. لذا آمادگي قبلي قصرشيرين را تخليه كرده و با حمايت هوائي و توپخانه،عناصر فريب خورده منافقين را در يك ستون شبه نظامي به طرف داخل ايراني گسيل داشتند.
سرعت اين ستون خودروئي موجب شده تا خيلي سريع با بهره گيري از اوضاع نامناسب داخلي در شهرهاي مرزي كه به واسطه حملات عراق به وجود آمده بود،به سر پل ذهاب ،كرند و اسلام آباد رسيده و از آنجا به طرف كرمانشاه حركت كنند.
نيروهاي ايراني با استفاده از موقعيت مناسب عمليات آفندي مرصاد را با رمز يا صاحب الزمان (عج) ادركني طراحي كرده و در حاليكه نيروهاي هوائي همراه با بالگردهاي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران به فرماندهي سپهبد شهيد علي صياد شيرازي ستون خودروئي را در جاده اسلام آباد به طرف كرمانشاه در تنگه چهارزبر (مرصاد) مورد هجوم قرار داد و تقريباً نابود ساختند يگانهاي زميني از طرف ايلام و كرمانشاه ستون ماشيني منافقين را محاصره كرده و هزاران نفر را كشته و زخمي كرده و تعداد قابل توجهي را به اسارت درآوردند. و بدين ترتيب آخرين عمليات گسترده نظامي در ۸ سال دفاع مقدس با پيروزي كامل رزمندگان ايراني پايان يافت و با آرامش نيروهاي عراقي زمينه براي اجراي آتش بس مهيا گرديد.


منبع : کتاب اطلس نبردهای ماندگار
نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی

2-بررسی عمليات مرصاد-رویکرد سپاه
عمليات مرصاد
منطقه: جبهه مياني - اسلام‌آباد - سرپل ذهاب
رمز: يا صاحب‌الزمان (عج) ادركني
زمان: 3/5 تا 6/5/1367
وسعت منطقه آزاد شده: 1200 كيلومتر مربع
هدف: آزادسازي زمين‌هاي اشغال شده در غرب كرمانشاه

ارتش عراق پس از اعلام موافقت ايران با قطع‌نامه 598، در دو جبهه جنوبي و مياني به طور هم زمان حمله كرد. در جبهه جنوب هدف، تصرف اهواز و حداقل تصرف خرمشهر بود كه تلاش دشمن را نيروهاي سپاه و بسيج عقيم گذارند، امّا در جبهه مياني هدف دشمن زمينه‌سازي براي هجوم سازمان منافقين بود. در اين جبهه ارتش عراق با حمله به خطوط پدافندي خودي، آن‌ها را سرگرم كرده بود تا نيروهاي منافقين بتوانند از نقطة ديگري، پس از شكسته شدن خط به وسيله ارتش عراق، حركت خود را آغاز كنند. بدين ترتيب پس از شكسته شدن خط خودي در منطقه سرپل ذهاب در حمله ارتش عراق، نيروهاي منافقين بدون آن كه با مانعي روبه رو باشند، سوار بر خودروها به سوي كرمانشاه حركت كردند و تا تنگه "چهار زبر" پيش رفتند. چنانچه پذيرش قطع‌نامه، سقوط اعتبار و اقتدار امام و نظام را در پي داشت و نيروهاي منافقين با استقبال مردم مواجه مي‌شدند، عراق مي‌توانست از موضع طرف پيروز، شرايط خود را بر ايران ديكته كند و جنگ را به پايان ببرد. از سوي ديگر، در حالي كه هنوز توقف حملات عراق در جنوب قطعي نشده بود، بخشي از مدافعان جنوب راهي غرب كشور شدند تا همراه مردم بسيج شوند و تحت عنوان عمليات "مرصاد" به سركوب حملات عراق و منافقين بپردازند. در اين عمليات كه با فرماندهي سپاه پاسداران و با پشتيباني هوانيروز ارتش اجرا شد، رزمندگان خودي از سه محور چهار زبر، جاده قلاجه و جاده اسلام آباد - پل دختر وارد عمل شدند و در دو مرحله نيروهاي ضدانقلاب (منافقين) را كه تا تنگه چهار زبر پيش‌روي كرده بودند، سركوب كردند.
در اين عمليات اگرچه نيروهاي منافق تا پشت نوار مرزي عقب رانده شدند، ليكن قواي ارتش عراق ارتفاعات مرزي را همچنان در اشغال خود نگه داشتند. [1]
 
[1] برگرفته از کتاب اطلس جنگ ایران و عراق، فشرده نبردهای زمینی، حسن دری،  مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ